Editöre Mektup – Çalışan Çocuklar Ve İş Kazaları

Kategori: Çocuk Emeği, İş Sağlığı ve Güvenliği, Tarihi Bilinmeyenler, Yazıları

Sayın Editör

Çocukluk Çağında İş Kazaları adlı yazımızla ilgili hakem değerlendirmelerinizi aldık. Bunun için size ve hakemlerinize içtenlikle teşekkür ediyoruz. Bir yazar elbetteki, yazısının yayınlanmasını ister. Ama her şeyden önce değerlendirilmesi, gözden kaçan eksiklerinin işaret edilmesi ve gelecek çalışmalar için kendisine yön gösterilmesi çok değerli bir kazanımdır. Hakemlerinizle birlikte bize bu olanağı sunduğunuz için öncelikle teşekkürlerimizi iletmek istiyoruz.

Yazıyla ilgili eleştirileri üç grupta toplamak olasıdır:

1. İlkesel düzey : Mesleki eğitim içinde yer alan çocukların, çalıştırılmasının olumsuz olmayabileceği yönündeki hakem değerlendirmesiyle ilgili olarak değinmek istediğimiz konular var. Türkiye, bugüne kadar iki değişik çıraklık eğitimi denemesi yaşamıştır. Birincisi 1930-40 yılları arasında yaşanmıştır; çırağın öğretmenleri ile birlikte sabahları teorik eğitim gördüğü ve öğleden sonra atelyede üretime katılmadan pratik eğitim aldığı öğretim biçimi… Bu bizim tam anlamıyla savunduğumuz, ancak ne yazıkki bugün yürürlükte olmayan sistemdir. İkincisi, 1986 yılında yürürlüğe giren yeni Çıraklık Yasası ise çırakların bir gün okula gitmesini beş gün işyerinde üretime katılarak çalışmasını öngörmektedir. Çırak (2004 yılına kadar 14 yaş altındakiler de çırak olabiliyordu. Çünkü zorunlu eğitim 12 yaşında sona ermekteydi; bugün ise uzayan zorunlu eğitim dolayısıyla 15 yaşında sona ermektedir), üretime katılırsa, çalışma ortamı ve work injury olasılığı gündeme gelmektedir. Bizim bu çalışmayla vurgulamak istediğimiz konu da bu risktir. Uygulamada ölümlü kazalar dahil, bir çok ağır iş kazasını uğrayan çocuk, görmüş olmanın getirdiği bir duyarlılıktır bu. Bu çalışmanın, uygulamaya getirdiği öneri, kısa erimde çalışma ortamlarının sağlıklı güvenli hale getirilmesi; uzun erimde çocuğun vocational high-school uygulamasına kazandırılmasıdır (Bu uygulamada lise öğrencileri 17 yaşındayken işyerine stajyer olarak haftada iki gün gönderilmektedir).
2. Metodolojik düzey :
   1. İzin konusu :Yazıda kullanılan iş kazaları ile ilgili anket, Fişek Enstitüsü Çalışan Çocuklar Bilim ve Eylem Merkezi Vakfı’nın küçük sanayi sitelerinde yürüttüğü çalışmalar sırasında elde edilmiştir. Vakıf, hem Pendik’te ve hem de Ostim’de Milli Eğitim Bakanlığı’nın izni ile hem Çıraklık Eğitim Merkezleri ile hem de küçük işletmelerle sağlık taramaları yapmaktadır.
   2. Tesadüfi örneklem : İstanbul/Pendik küçük sanayi sitesi ve Ankara/Ostim küçük sanayi sitesi’nde yapılan çalışmalarda, Çıraklık Eğitim Merkezi’ne devam eden 13-15 yaş arası tüm çocuklara ulaşılmıştır. Çıraklık Eğitim Merkezleri, bölgesel olarak kurulduğu için, bu bölgedeki çalışan çocukların başka bir okula gitmeleri sözkonusu değildir; kaçak çalıştırılmaları sözkonusudur. Biz bu hata payını da işyerlerine ulaşarak gidermeye çalıştık. Bunlar için bir örneklem sözkonusu değildir; buna karşın, Ankara ve İstanbul’da bir çok küçük sanayi sitesi vardır; bunlar arasındaki seçimimizde bir tesadüfi örneklem söz konusudur.
   3. İş kazasının saptanması :
3. Diğer :