Sosyal Sigortalar Kurumu Tarihi
|
KİTAP TANITIMI |
“Sosyal Sigortalar Kurumu Tarihi” kitabının kimlik kartı
Yazanlar:
Doç.Dr A.Gürhan Fişek
Yrd.Doç.Dr.Şerife Türcan Özşuca
Arş.. Gör. Mehmet Ali Şuğle
Yüklenici: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı
Yapımcı, Yayıncı: Sosyal Sigortalar Kurumu
Basımcı: Cem Web Ofset Tesisleri
Yeri, Tarihi, Sayfa sayısı: Ankara. 1998, 371 sayfa.
İnsan Hakları Bildirgesi’nin (1948) 25.maddesinde “sosyal güvenlik”in bir insan hakkı olarak nitelenmesi boşuna değildir. Çünkü “yeme-içme-barınma-sağlık- eğitim” vb temel hakları dile getiren böylesi bir belgenin; bunları yaşam boyu kalıcı kılma çabasını da bu kapsamda değerlendirmesi gerekmekteydi. Zaten 1948 yılına kadar gerek A.B.D.’de gerekse İngiltere’de
gerçekleştirilen kapsamlı sosyal güvenlik müdahaleleri, bunun için de olgun bir zemin yaratmaktaydı.
İnsanların en temel haklarını güvence altına almayı hedefleyen, sosyal güvenlik, geçen yüzyılda başlayan, ama gerçek kimliğini içinde yaşadığımız yüzyılda yakalayan, çok değerli ve vazgeçilmez bir yapılanmadır.
Bu bakımdan “Sosyal Sigortalar Kurumu Tarihi” yazılırken, ülkemizde de sosyal güvenlik olgusuna nasıl bakıldığının belgelenmesi sağlanmış olmaktadır. Bu çerçevede, sosyal güvenliğin konu olarak seçilmesi bu bakımdan anlamlıdır.
Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, daha önce de çeşitli kurumların tarihlerini yazarak önemli bir geleneğin başlatıcısı olmuştur. SEKA Tarihi, Milli Piyango Tarihi, Tariş Tarihi gibi kurum tarihi çalışmaları, ekonomik ve sosyal politika tarihimizin, önemli köşetaşlarının
belgelenmesine olanak vermiştir. Böylece çok önemli belgelerin, yitip gitmesine karşı önlem alındığı gibi, izleyen yıllarda, belge toplama çabasının da özendirilmesine yardımcı olunmuştur. Sosyal Sigortalar Kurumu’nda da, zengin bir deneyim birikimi, yayınlar ve evraklar, el atmayı ve tasnif edilmeyi beklemektedir.
Yürütülen çalışma sonucunda, bunların bir bölümüne ulaşılabilmiş, bu Kurum’un tarihine bakışta kavramsal çerçeve ortaya konulmuş ve kapı aralanmıştır. Özellikle, çalışma sürecinde, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde gerçekleştirilen “SSK Üzerine Toplumsal Tarih Tanıklıkları” dizisi, sözel tarih etkinlikleriyle, kurum tarihi çalışmalarının bütünleştirilmesi için de yöntem geliştirmiştir.
Kurum tarihi çalışmaları, aynı zamanda Kurum’un yeniden yapılanması için de, önemli bir birikim
oluşturmaktadır. Geçmiş deneyimleri bilerek ve 50 yıllık bir zaman dilimi içinde kuruma, kimliğine, emektarlarına ve hatalarına bakarak, yeni elli yılların gelişme doğrultusu saptanabilmelidir. Bir Kurumun, kendi hatalarının ortaya konulmasına olanak tanıması ve gelişme
doğrultusuna tarihsel belgelerin ışığında tartışma konusu yapabilmesi de ayrıca kutlanması gereken bir davranıştır. Böylesi bir girişimi, ülkemizde sosyal güvenliğe damgasını vuran 3 büyük sosyal sigorta kuruluşu içerisinde ilk kez SSK yöneticileri, başlatmıştır. Buna olanak sağlamakla SSK Yönetimi çok önemli ve cesur bir adım atmıştır.
Sosyal Sigortalar Kurumu tarihini inceleyen kitap, altı bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde, sosyal güvenlik kavramı ve dünyada sosyal güvenlik sisteminin tarihsel gelişimi özetlenerek, sosyal güvenlik sisteminde yaşanan kriz ve krizi aşmaya yönelik politikalara yer verilmiş; daha sonra Türkiye’de sosyal güvenlik sisteminin tarihsel gelişimi ve Türkiye’de sosyal korumanın yapısı değerlendirilmiştir. İkinci bölümde, Sosyal Sigortalar Kurumu’nun yönetsel ve hukuksal yapısı incelenmiştir. Üçüncü bölümde, Kurum’un yeniden yapılanma girişimleri; dördüncü bölümde, sağlık hizmetlerinin gelişimi ayrıntılı biçimde irdelenmiştir. Beşinci bölümde, Sosyal Sigortalar Kurumu’nun kurumsal ilişkileri, uluslararası ilişkiler ve yurt içindeki diğer birimlerle ilişkileri bağlamında incelenmiştir. Kitabın son ve altıncı bölümünde Kurum’un mali bünyesi analiz edilmiş; Kurum’un kaynakları, giderleri, gelir-gider dengesi, Kurum yönünden önemli olan bazı yasa taslakları, raporlar, yönetmelik taslakları ve Anayasa Mahkemesi Kararları sergilenmiştir.
Ayrıca Sosyal Sigortalar Kurumu hastanelerinde kümelenen emek birikimine ışık tutacak, hastane tarihçeleri de ekte sunulmuştur.
Bu haliyle kitap, Sosyal Sigortalar Kurumu’nun İşçi Sigortaları Kurumu olarak faaliyete başladığı 1946 yılından bu yana geçirdiği gelişimi, derli toplu ve kronolojik bir yapı içinde okuyucuya sunabilmektedir.
Özellikle son on yılın en kapsamlı tartışmalarının odak noktası haline gelmiş olan sosyal güvenlik konusunda “Sosyal Sigortalar Kurumu Tarihi” adlı yapıtın farklı bir ışık tutabildiği; Kurum’un içinde bulunduğu mali ve yönetsel zorlukların nedenlerine yer yer sosyal tarafların kendi ifadeleriyle yer verilmesinin kitabın okunmasını daha da çekici kıldığı söylenebilir.
Sosyal güvenlik herkesin kendine sorun etmesi, yakalayabilmek için uğraş vermesi gereken temel bir hak.
Dolayısıyla da, bunu sağlayan, kendisinin de katkıda bulunduğu bir mekanizmayı daha iyiye götürmek için sahiplenmesi gerekli. “Sosyal Sigortalar Kurumu Tarihi”, yalnızca bu sosyal güvenlik kuruluşunun değil, diğer sosyal güvenlik kuruluşlarının düştüğü bunalımın ipuçlarını ve tarihsel kökenlerini veriyor. “Sosyal güvenlik hakkı”na sahip çıkmak isteyen herkesin okuması gereken bir kitap. Bunun yanında, gerek Kurum çalışanlarının gündelik çalışmalarında, gerekse sosyal güvenlik politikaları ile ilgili karar süreçlerinin oluşumunda; gerekse de üniversite eğitiminde kullanılabilecek bir kılavuz kitap.
İlk Yayın : “Sosyal Sigortalar Kurumu Tarihi (1946-1996)” – Çalışma Ortamı Dergisi – Fişek Enstitüsü Çalışan Çocuklar Bilim ve Eylem Merkezi Vakfı Yayını, Mayıs Haziran 1998, Sayı 38.