KOBİ’ lerde İş Sağlığı Ve Güvenliği Paneli

Tarih: 06. 05. 2004 | Kategori: İş Sağlığı ve Güvenliği, Yazıları

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI tarafından, 18.İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HAFTASI kapsamında düzenlenen “KOBİ’ LERDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ” konulu panelde Fişek Enstitüsü Çalışan Çocuklar Bilim ve Eylem Merkezi Vakfı Genel Yönetmeni PROF. DR. A. GÜRHAN FİŞEK tarafından yapılan konuşma (6 Mayıs 2004) :

Küçük ve orta ölçekli işletmeler, Türkiye’de işyerlerinin %98’ini oluşturmakta ve işçilerin de yaklaşım %60’ını kavramaktadır. Çalışan çocukların ve genç işçilerin çok büyük bir bölümünü istihdam ettiği düşünüldüğünde, ülkenin geleceğini damgasını vuracak kuşakların da bu işyerlerinde yetiştiği sonucuna varırız. Ne yazıkki, iş sağlığı güvenliğinin başlıca göstergelerinden biri olan iş kazalarına bu işyerlerinde sıkça karşılaşılmaktadır. Ülkemizde meydana gelen iş kazalarının %73’ü KOBİ’lerde görülmektedir.

Küçük ve orta ölçekli işletmelerde iş sağlığı güvenliğinin yakıcı bir sorun haline gelmesinin çeşitli nedenleri vardır. Bunlara nedenden çok çıkmaz adını vermek gerekir. Bu çıkmazlar 6 başlık halinde toplanabilir (Ayrıntısı için lütfen EK’e bakınız):

  1. İnsan odaklı çıkmazlar
  2. Bilim ve teknoloji odaklı çıkmazlar
  3. Ekonomik çıkmazlar
  4. Denetimde çıkmazlar
  5. Yönetimsel çıkmazlar
  6. Öncü çalışmaların eksikliği.

Bu çıkmazları aşmadan polisiye önlemler ya da masa-başı çalışmaları ile bir yere varmaya olanak yoktur. Biz Fişek Enstitüsü Çalışan Çocuklar Bilim ve Eylem Merkezi Vakfı olarak, bu çıkmazları aşabilmek amacıyla, kamuoyu duyarlılığını arttırmaya çalışıyoruz. 12 yıldır yayınladığımız ve iki ayda bir yayınlanan Çalışma Ortamı Dergisi, iş sağlığı güvenliği alanında ülkemizdeki en uzun soluklu dergidir. Bilgi verici özelliği ile her gün ortalama 60 ziyaretçi çeken isguvenligi.net web sayfamız kendi alanında ilklerden birini oluşturmaktadır. Bu çıkmazları aşmanın en önemli araçlarından biri de, öncü çalışmalardır. Enstitü olarak, 22 yıla yaklaşan bir zaman diliminde ortaya koyduğumuz ve sürdürülebilirliğini kanıtladığımız, “işyeri ortak sağlık-güvenlik birimi” çalışmaları, çeşitli uluslararası platformlarda örnek gösterilmiştir; 1996’da İstanbul’da toplanan ve Birleşmiş Milletler’ce düzenlenen İnsan Yerleşimleri Konferansı’nda (Habitat-II) “En İyi Uygulamalar Sergisi” ne seçilmiş ve T.C.Cumhurbaşkanlığı Takdir Belgesi kazanmıştır.

Kurduğumuz küçük işyeri ortak sağlık birimi Türkiye’deki ilk ve en yaygın çalışmadır. Şu anda 400 işyerini kapsamakta ve Ankara’da iki ayrı sanayi sitesinde yürütülmektedir. Koruyucu sağlık çalışmalarının yanında, iş güvenliği destek hizmetlerini de içermektedir. Daha önce Denizli, İzmir, İstanbul’da da Enstitümüz tarafından tohumları atılan bu birimler, sürekli yenilenme çabası içindedir. İzmir’de Yürüyen Diş Kliniği, Ankara’da Yürüyen Rontgen, Çocuk Emeği ve Çalışan Kız boyutunun geliştirilmesi bunun örneklerindendir.

Yürüyen Kliniklerle işyerlerine düzenli ve sürekli hizmet götürülmesi, koruyucu sağlık çalışmalarına ve önlemlere öncelik verilmesi, eğitimin ve katılımın özendirilmesi, takım çalışmasının en güzel örnekleri (iş hekimi, iş güvenliği uzmanı, iş hemşiresi, iletişim görevlisi, şoför, uzman desteği) verilmektedir.

Yürüttüğümüz çalışma, KOBİ’leri iş sağlığı güvenliği alanında içine düştükleri çıkmazdan kurtarabilecek en güçlü silahın, öncü çalışmları görmeleri ve destek hizmet kolaylıkları ile tanışmaları olduğunu göstermiştir.

İSGÜM’ün güçlendirilmesinin yanında, büyük ve küçük-orta ölçekli işyerlerinde, ortak girişimlerin desteklenmesi ve özellikle öncü-model çalışmaların yaygınlaştırılmasının-duyurulmasının büyük yararı olacaktır.

EK :KOBİ’LERDE İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ ALANINDAKİ DUYARSIZLIĞIN KAYNAKLARI

    1. İNSAN ODAKLI ÇIKMAZLAR
      1. Niyet eksikliği
      2. İnançsızlık
      3. Takım oyunu yok = uzmanlığa saygı yok
      4. Aykırı düşüncelere duvar çekiliyor = eser yaratma çabası yok
      5. Aklına eseni yapma, kurallara uymama
      6. Hesap sorulmama
      7. İnsana verilen değer
      8. Rakkamlar
      9. Rakkamların değerlendirilmesinde haksızlıklar
      10. Kişisel ve Grupçu Çözümler Sözlüğü

 

    1. BİLİM VE TEKNOLOJİ ODAKLI ÇIKMAZLAR
      1. Bilgisizlik
      2. Emek yoğun üretim süreçleri
      3. KOBİ ağırlıklı işletmeler
      4. Üretime yeni giren ögeler
      5. Sağlıksız teknoloji akışı
      6. AR-GE çalışmalarında tek boyut

 

    1. EKONOMİK ÇIKMAZLAR
      1. Özsermaye yetersizlikleri
      2. Rekabet eşitsizliği
      3. Tüketici davranışları
      4. İşsizlik
      5. Yürütülmesi gereken işin yürütülememesinden doğan maliyetler

 

  1. DENETİMDE ÇIKMAZLAR
      1. Siyasal etmenlerin ağırlığı
      2. Uzman desteğinin yeterince sağlanamaması
      3. İşverenin tutmakla yükümlü olduğu belgelerin savsaklanması
      4. Yetki ve gücün dağıtılamaması

    .

  2. Denetimin etkinleştirilememesi
  3.  
      1. İmaj
      2. Erişim
      3. Kurumsallaşma
      4. Yaptırım
      5. Sürdürülebilirlik
  4. Çeşitli düzeylerdeki denetim mekanizmaları arasında uyumun sağlanamaması
    1. Uluslararası düzeyde denetim mekanizmaları
    2. Ülke düzeyinde denetim mekanizmaları
    3. İşletme düzeyinde denetim mekanizmaları
    4. Özgörev sahibi olanlar
    5. İşçi temsilcilikleri
    6. İşçi Sağlığı İş Güvenliği Kurulu çalışmaları
    7. Bütçe çalışmalarında danışmanlık kuruluşların rolü
    8. Bireysel düzeyde denetim mekanizmaları

 

  • YÖNETİMSEL ÇIKMAZLAR
    1. Risk analizi ve strateji çalışmalarındaki yetersizlikler (Mesleksel etkilenmenin saptanması ve buna karşı önlemlerin planlanması)
    2. Kuruluş ve işletme ile ilgili resmi belgelerin alınması
    3. İşyeri SEÇ örgütünün kurulması
    4. Çevresel ölçümler ve eşik sınır değerler
    5. İşe giriş ve periyodik sağlık muayeneleri
    6. Biyolojik ölçümler
    7. Sürdürülebilirlik

 

  • “Tek bir işyerinde mükemmel yaratılamaz. Ama başarabilmek için de işyerinden başlamak gerekir.”
    1. Eğitim
    2. Örnek uygulama = Başarı öyküsü
    3. Bölgesel işbirliği programları
    4. Duyuru